LUGHA YA KISWAHILI KIMATAIFA

Katika neno la wiki hii leo tunabisha hodi, Baraza la Kiswahili Zanzibar, BAKIZA ambako mchambuzi wetu  Mwanahija Ali Juma, Katibu Mtendaji wa Baraza hilo anafafanua maana ya maneno MTARO na MCHIRIZI.

Na sasa ni muda wa kujifunza Kiswahili na leo mchambuzi wetu kutoka Baraza la Kiswahili Tanzania , BAKITA ni Onni Sigalla Mhariri mwandamizi anafafanua maana ya neno "NASIHA"

Katika Neno la Wiki hii leo tunachambua methali isemayo, "uji wa moto  haupozwi kwa ncha ya ulimi." Mchambuzi wetu ni Ken Walibora, mwanariwaya na na mwanachama wa Chama Cha Kiswahili cha Kitaifa nchini Kenya, CHAKITA. Fuatana naye mlumbi huyu wa lugha ya Kiswahili.

Kiswahili! Kiswahili! Kiswahili! Kinazidi kupasua mawimbi ya bahari na mawingu na kuwa kivutio siyo tu kwa watu wazima bali pia watoto wadogo tena ughaibuni.

Huyu ni Braydon Bent, mchambuzi wa soka pengine mdogo zaidi barani Ulaya akijinasibu kwa lugha ya Kiswahili na kuleta msisimko mkubwa kwa mashabiki wake. Mwenzangu Arnold Kayanda amezungumza na mwalimu wa Kiswahil wa Braydon aitwae John Jackson hivi sasa mkazi wa Ujerumani akianza kwanza kwa kuelezea kilichomvutia na Kiswahili.

Shirika la elimu sayansi na utamaduni la Umoja wa Mataifa, UNESCO limekuwa katika mstari wa mbele katika kuchagiza kuwepo kwa dunia yenye watu wanaojua kusoma na kuandika. UNESCO kwa mtazamo wake unachukulia kupata stadi na kuimarisha stadi hizo za kusoma na kuandika katika maisha kama sehemu muhimu ya haki ya elimu. Matokeo yake yakiwa ni kuwawezesha watu kushiriki kikamilifu katika jamii na kuchangia katika kumarisha maisha yao.

Hii leo katika NENO LA WIKI, Mwenyekiti wa idara za Kiswahili katika vyuo vikuu Afrika Mashariki Aida Mutenyo  anatufafanulia methali za Kiswahili ambazo kwa mtazamo wake zinamkandamiza mwanamke katika jamii. 

1. Mwanamke ni kama ardhi, yeyote anaweza kukaa.

2. Mwanamke ni bustani na mwanaume ni uzio

3. Mwanamke mpumbavu huvunja nyumba yake kwa mikono yake!

4. Mke hafikirii zaidi ya kitanda anacholala!

5. Maneno kwa mwanamke matendo kwa mwanaume!

Lugha ya Kiswahili imeendelea kusambaa na kukita mizizi hata katika maeneo ambayo hapo awali haikuwa na nguvu. Na kuenea kwa lugha hiyo adhimu kunachagizwa na matukio tofauti tofauti iwe amani na hata wakati mwingine mizozo. Ni katika mazingira kama hayo ambapo mwananchi wa Uganda Nsungwa Anette Khadja ameitumia fursa ya uhitaji wa lugha ya Kiswahili katika kambi ya wakimbizi ya Kyangwali wilayani Hoima nchini humo kwa kujifunza Kiswahili na sasa anafundisha lugha hiyo kwa wanafunzi wakimbizi na wenyeji.

Katika kujifunza Kiswahili, Mchambuzi Onni Sigalla wa Baraza la Kiswahili la Taifa nchini Tanzania “BAKITA” anachambua maana na matumizi ya neno “AGHALABU” ambapo anaeleza maana mbili za neno hilo. Tofauti na ile iliyozoeleka kwa matumizi ambapo neno aghalabu hutumiwa kueleza utokeaji wa mara kwa mara wa jambo, mtaalam huyo ameongeza maana nyingine isiyofahamika sana inayohusishwa na kundi la watu katika jamii au jumuiya.