Nchini Nigeria, DSG na UN Malala wachagiza haki ya elimu kwa wasichana
Naibu Katibu Mkuu Amina J. Mohammed na Malala Yousafzai, Mshindi wa Tuzo ya Amani ya Nobel na Mjumbe wa Amani wa Umoja wa Mataifa, wanakutana na wanafunzi katika Kituo cha Mafunzo cha Lafiya Sariri, katika jimbo la Borno, Kaskazini-mashariki mwa Nigeria.
Nchini Nigeria, DSG na UN Malala wachagiza haki ya elimu kwa wasichana
Utamaduni na Elimu
Deputy Secretary-General Amina J. Mohammed and Malala Yousafzai, Nobel Peace Prize Laureate and UN Messenger of Peace, meet with students at Lafiya Sariri Learning Centre, in Borno state, North-eastern Nigeria.
Zaidi ya wasichana milioni 120 hawako shuleni na dunia lazima ifanye juhudi zaidi ili kuhakikisha kwamba wanaweza kupata elimu, amesema leo mshindi wa tuzo ya amani ya Nobel na mjumbe wa amani wa Umoja wa Mataifa Malala Yousafzai akiwa Abuja, Nigeria ikiwa ni siku yake ya kuzaliwa na leo ametimiza miaka 26.
Mtetezi huyo wa elimu wa Pakistani ambaye alipigwa risasi na Taliban kwa sababu ya uanaharakati wake amezungumzia miaka 10 haswa baada ya hotuba yake ya kihistoria ya Siku ya Malala kwa vijana katika Makao Makuu ya Umoja wa Mataifa mjini New York, ambako alitoa wito wa kuchukuliwa hatua za kimataifa dhidi ya kutojua kusoma na kuandika, umaskini na ugaidi.
Ujumbe wa hamasa
Naibu Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Amina J. Mohammed alimtambulisha Malala, akisema amevuka mipaka, tamaduni na vizazi, huku ujumbe wake na mapenzi yake yamegusa watu kila mahali duniani.
"Malala anaendelea kututhubutu kufikiria, kufikiria ulimwengu usio na uvumilivu, uelewa zaidi na heshima. Ulimwengu wa chuki kidogo na ubinadamu zaidi. Ulimwengu usio na ubaguzi na wenye usawa zaidi. Ulimwengu wa ujinga kidogo, na elimu na maarifa zaidi".
Ameongeza kuwa Umoja wa Mataifa na Malala wanajua kuwa elimu bora kwa wasichana na wavulana "sio ndoto, lakini ni haki ya msingi ya binadamu."
Malala Yousafzai anakabidhiwa picha na wanafunzi wa wanafunzi wa Lafiya Sariri Learning Center katika jimbo la Borno, Kaskazini-mashariki mwa Nigeria. Naibu Katibu Mkuu Amina J. Mohammed akitazama.
Kuzingatia elimu ya wasichana
Katika miaka ya tangu hotuba yake ya Umoja wa Mataifa, Malala amemaliza shule ya upili na chuo kikuu, amesafiri katika nchi zaidi ya 30, na kuanzisha wakifu unaofanya kazi kupunguza vikwazo kwa elimu ya wasichana.
"Nimetoa hotuba nyingi na kuzungumza na viongozi wengi," amesema. "Katika kila kitu nilichofanya, nilijaribu kuvuta hisia za ulimwengu kwa wasichana kama mimi karibu wasichana milioni 120 wamenyimwa haki ya elimu kutokana na umaskini, mfumo dume, mabadiliko ya tabianchi na migogoro."
Wakati huo, Malala pia ametumia siku yake ya kuzaliwa akisafiri kwenda nchi tofauti kukutana na wasichana wa ndani ya nchi hizo, wakiwemo wakimbizi wa Jordan, Iraq, Kenya na Rwanda, na wasichana wa jamii za asili nchini Brazil.
Amefanya safari tatu nchini Nigeria pekee, akikutana na wanaharakati na wanawake vijana, na pia wazazi ambao binti zao walikuwa miongoni mwa wasichana 276 waliotekwa nyara katika utekaji nyara wa shule ya Chibok mwaka 2014.
Mafanikio na changamoto
Malala ameelezea hadithi za baadhi ya wasichana ambao amekutana nao kwa miaka mingi ambao wameendelea kupata digrii za chuo kikuu na hata kuanza kufanya kazi.
"Tunapaswa kusherehekea msichana anayeenda chuo kikuu, anachukua kazi, anachagua lini na ikiwa ataolewa. Lakini tusijidanganye kwa kufikiri kwamba tumepata maendeleo ya kutosha,” ameonya.
“Nataka kuwashangilia waliofanikiwa, licha ya changamoto walizokabiliana nazo. Lakini moyo wangu unauma kwa wale ambao tulishindwa. Kila mwanamke kijana kama mimi ana marafiki tuliowaona wakiachwa wale ambao serikali, jumuiya na familia ziliwazuia na kuwarejesha nyuma."
Kilichobadilika ni kidogo sana
Amepongeza mipango ya kimataifa ya kukuza elimu na usawa wa kijinsia, ambayo itasaidia kufikia lengo la Maendeleo Endelevu (SDG) la elimu bora kwa wote ifikapo 2030.
Hata hivyo amesisitiza tena kwamba "ushindi huu mdogo hauwezi kuficha jinsi mabadiliko madogo yaliyofanyika kwa mamia ya mamilioni ya wasichana, ikiwa ni pamoja na kutokana na janga la COVID-19.”
Malala pia ameangazia hali ya Afghanistan kufuatia kurejea kwa Taliban madarakani miaka miwili iliyopita.
Hapo awali, mwanamke mmoja kati ya watatu waliandikishwa katika chuo kikuu, amesema, lakini leo hii ndiyo nchi pekee duniani ambapo wanawake na wasichana wamepigwa marufuku kufuata elimu.
"Hata nikiwa msichana barubaru, nilielewa kwamba maendeleo yanaweza kuwa ya polepole, lakini sikutarajia kamwe kushuhudia mabadiliko kamili. Nchi nzima ya wasichana waliofungiwa kwenda shuleni, wamenaswa majumbani mwao, na kupoteza matumaini.”
Naibu Katibu Mkuu Amina J. Mohammed akutana na wanafunzi wa Lafiya Sariri Learning Centre, katika jimbo la Borno, Kaskazini-mashariki mwa Nigeria.
Kuwa mwanamabadiliko
Katika hotuba yake yenye nguvu katika Umoja wa Mataifa mwaka 2013, Malala mwenye umri wa miaka wakati huo 16 alitangaza kwa umaarufu kwamba "mtoto mmoja, mwalimu mmoja, kalamu moja na kitabu kimoja vinaweza kubadilisha ulimwengu."
Matumaini yake ya ujana tangu wakati huo yamepunguzwa.“Nitakuambia leo nisiyoyajua wakati ule. Mtoto mmoja, hata akiwa na rasilimali bora na kutiwa moyo, mtoto mmoja hawezi kubadilisha ulimwengu. Wala rais mmoja au waziri mkuu mmoja hawezi,” amesema.
Ameongeza kuwa "Mwalimu mmoja, mwanaharakati mmoja, mzazi mmoja - hakuna anayeweza kubadilisha ulimwengu peke yake. Ukweli ni kwamba mabadiliko yanaweza kuanza na mtu mmoja tu.”
Wanafunzi wa kike nchini Sudan Kusini.
Wekeza kwa wasichana
Malala ametoa wito wa kuunganisha nguvu katika kujenga dunia ambapo watoto wote wanapata miaka 12 ya elimu bora, huku viongozi wanapaswa kuwajibika kwa ahadi zao za usawa wa kijinsia na elimu.
Pia amesisitiza umuhimu wa jamii "Ninaamini kwamba matatizo mengi sana ambayo wasichana wanakumbana nayo yangetatuliwa kama tungeweza kuvunja miiko ya mfumo dume, chuki dhidi ya wanawake, kuacha kutumia kama vile mila za kitamaduni au dini kukandamiza wanasiana na wanawake".
Malala amefichua kwamba alipokuwa na umri wa miaka 16, hangeweza kufikiria kile ambacho muongo ujao ungeshikilia, ingawa alikuwa na matumaini.
"Leo, ninaweza kuona siku zijazo kwa uwazi zaidi kwa sababu nimekutana na viongozi wetu wa baadaye. Wasichana wanaelewa nguvu ya elimu na wanafanya kazi ya kufungua milango ya shule kwa wigo mpana wa kutosha kwa kila mtoto kuingia. Ninajua kwamba ikiwa tutalingana na azimio lao, kufadhili kazi yao na kufuata mwongozo wao, tutaona maendeleo mengi katika miaka 10 ijayo."