Mtoto mmoja kati ya Watoto watatu au saw ana watoto milioni 739 duniani kote - tayari wanaishi katika maeneo yaliyo na uhaba mkubwa au wa juu sana wa maji, na mabadiliko ya tabianchi yanatishia kufanya hali hii kuwa mbaya zaidi, imebainisha ripoti mpya ya shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia Watoto UNICEF iliyotolewa usiku wa kuamkia leo Jumatatu kwa saa za New York, Marekani. 

Ripoti hii iliyotolewa kabla ya mkutano wa kilele wa mabadiliko ya tabianchi wa COP28 unaoanza mwishoni mwa mwezi huu huko Falme za Kiarabu UAE, inaangazia tishio kwa watoto kutokana na mazingira magumu ya upatikanaji maji, mojawapo ya njia ambazo athari za mabadiliko ya tabianchi zinaonekana. Inatoa uchanganuzi wa athari za viwango vitatu vya uhakika wa maji duniani kote - uhaba wa maji, mazingira magumu upatikanaji wa maji, na shinikizo la maji.

Ripoti hiyo, nyongeza ya ripoti nyingine ya UNICEF ya mwaka 2021 yenye jina Hatari ya Tabianchi kwa Watoto, pia inaeleza maelfu ya njia nyingine ambazo watoto hubeba mzigo mkubwa wa athari za janga la tabianchi ikiwa ni pamoja na magonjwa, uchafuzi wa hewa, na matukio mabaya ya tabianchi kama vile mafuriko na ukame. Kuanzia wakati wa kutungwa mimba hadi wanapokuwa watu wazima, afya na ukuaji wa akili za watoto, mapafu, mfumo wa kinga na kazi nyingine muhimu huathiriwa na mazingira wanayokulia. Kwa mfano, watoto wana uwezekano mkubwa wa kuteseka kutokana na uchafuzi wa hewa kuliko watu wazima. Kwa ujumla, wanapumua haraka kuliko watu wazima na ubongo wao, mapafu na viungo vingine bado vinakua.

"Matokeo ya mabadiliko ya tabianchi ni mabaya kwa watoto," Mkurugenzi Mtendaji wa UNICEF Catherine Russell anasema na kuongeza kuwa "Miili na akili zao ziko katika hatari ya kipekee kwa hewa chafuzi, lishe duni na joto kali. Sio tu kwamba ulimwengu wao unabadilika - vyanzo vya maji vikikauka na matukio ya tabianchi ya kuogofya yanakuwa yenye nguvu na ya mara kwa mara - hali kadhalika ustawi wao kwani mabadiliko ya tabianchi huathiri afya yao ya kiakili na kimwili. Watoto wanadai mabadiliko, lakini mahitaji yao mara nyingi sana yanawekwa kando.”

Kulingana na matokeo ya ripoti hiyo, sehemu kubwa zaidi ya watoto wako katika maeneo ya Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini na Asia Kusini - ikimaanisha wanaishi katika maeneo yenye rasilimali chache za maji na viwango vya juu vya kutofautiana kwa msimu na mwaka, kupungua kwa maji ya ardhini au hatari ya ukame.

Watoto wengi sana - milioni 436 - wanakabiliwa na mzigo maradufu wa uhaba mkubwa au wa juu sana wa maji na viwango vya chini au vya chini sana vya huduma ya maji ya kunywa - inayojulikana kama mazingira magumu sana ya maji - na kuacha maisha yao, afya, na ustawi wao katika hatari. Ni mojawapo ya vichochezi muhimu vya vifo miongoni mwa watoto chini ya miaka mitano kutokana na magonjwa yanayoweza kuzuilika.

Ripoti hiyo inaonesha kwamba walioathirika zaidi wanaishi katika nchi za kipato cha chini na cha kati katika Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara, Asia ya Kati na Kusini, na Mashariki na Kusini-Mashariki mwa Asia. Mnamo mwaka 2022, watoto milioni 436 walikuwa wakiishi katika maeneo yanayokabiliwa na hatari kubwa ya maji. Baadhi ya nchi zilizoathiriwa zaidi ni pamoja na Niger, Jordan, Burkina Faso, Yemen, Chad, na Namibia, ambapo watoto 8 kati ya 10 wako kwenye hatari.

Katika mazingira haya, uwekezaji katika huduma za maji safi ya kunywa na usafi wa mazingira ni njia muhimu ya kwanza ya ulinzi kuwalinda watoto dhidi ya athari za mabadiliko ya tabianchi. Mabadiliko ya tabianchi pia yanasababisha kuongezeka kwa msongo wa maji - uwiano wa mahitaji ya maji hadi uwepo wa usambazaji endelevu, ripoti inaonya. Ifikapo mwaka 2050, watoto milioni 35 zaidi wanatarajiwa kukabiliwa na viwango vya juu au vya juu sana vya msongo wa maji, huku Mashariki ya Kati na Afrika Kaskazini, na Asia Kusini kwa sasa zikikabiliwa na mabadiliko makubwa zaidi.

Licha ya udhaifu wao wa kipekee, watoto wamepuuzwa au kupuuzwa kwa kiasi kikubwa katika mijadala kuhusu mabadiliko ya tabianchi. Kwa mfano, ni asilimia 2.4 pekee ya fedha za tabianchi kutoka kwa fedha muhimu za kimataifa za tabianchi inasaidia miradi inayojumuisha shughuli za kukabiliana na watoto.

Katika COP28, UNICEF inatoa wito kwa viongozi wa dunia na jumuiya ya kimataifa kuchukua hatua muhimu na kwa ajili ya watoto ili kulinda inayofaa watu kuishi, ikiwa ni pamoja na:

• Kuwainua watoto ndani ya Uamuzi wa mwisho wa COP28 na kuitisha mazungumzo ya kitaalamu kuhusu watoto na mabadiliko ya tabianchi.

• Kujumuisha watoto na huduma muhimu zinazostahimili hali ya hewa ndani ya uamuzi wa mwisho kuhusu Lengo la Kimataifa la Kukabiliana na Tabianchi (GGA).

• Kuhakikisha Hasara na Uharibifu na mipango ya ufadhili inashughulikia watoto huku haki za mtoto zikiwekwa katika mchakato wa usimamizi wa fedha.

Zaidi ya COP28, UNICEF inatoa wito kwa pande husika kuchukua hatua kulinda maisha, afya na ustawi wa watoto - ikiwa ni pamoja na kurekebisha huduma muhimu za kijamii, kuwezesha kila mtoto kuwa bingwa wa mazingira, na kutimiza makubaliano ya kimataifa ya uendelevu na mabadiliko ya tabianchi ikiwa ni pamoja na kupunguza kwa kasi utoaji wa hewa chafuzi.

"Watoto na vijana wametoa wito mara kwa mara ili sauti zao zisikike juu ya janga la tabianchi, lakini karibu hawana jukumu rasmi katika sera ya tabianchi na kufanya uamuzi. Hazizingatiwi sana katika urekebishaji wa tabianchi uliopo, mipango ya kupunguza au ya kifedha na vitendo", Russell anasema. "Ni jukumu letu la pamoja kuweka kila mtoto katikati ya hatua za dharura za tabianchi duniani."